Bütün lifleri boyuna görünüşleri ile tanımamız her zaman mümkün değildir. Bu nedenle bazen liflerin enine kesitlerini almak gerekir. Bunun için çeşitli araç ve gereçlerden faydalanılır. Enine kesit almak için, daha iyi sonuç almak için, lifler önce elle mümkün olduğu kadar paralel hale getirilir.
Kesit Alma Yöntemleri
Enine kesit alma da bazı yöntemler geliştirilmiştir. Bu yöntemlerden başlıcaları, en basitinden gelişmişine doğru: Mantar, metal plaka, el mikrotomu, kızaklı ve döner mikrotom, ultra mikrotomdur. Enine kesit almada en önemli husus, liflerin önceden çok iyi paralel duruma getirilmiş olmalarıdır. Çünkü karışık ve düğümlenmiş liflerden alınan kesit, enine kesit olmaz. Liflerin enine kesitleri aşağıdaki yöntemlerle elde edilir.
Mantar ile Yenine Kesit Alma
Mantarla enine kesit alma metodunda, uygun bir şişe mantarına (çok sert veya çok yumuşak olmayan) , önce paralel hale getirilmiş lif demeti iplik yardımıyla toplanır ve daha sonra iğne ile mantarın içinden geçmesi sağlanır. Burada küçük mikrotom yardımıyla mantar içinden geçmiş lif demeti mikrotom tarafından sıkıştırılır ve mantar jilet aracılığı ile 1 mm kalınlığında bir kesit kesilir. Daha sonra buradan alınan kesit cımbızla lam üzerine yerleştirilir ve üzerine 1 damla gliserin damlatılarak lamel kapatılır. Bu şekilde hazırlanan preparat mikroskoba yerleştirilerek, mikroskopta lifin enine kesiti incelenir.
Metal Plaka ile Yenine Kesit Alma
Metal plaka, üzerinde 0,5 mm / 0,25mm çapında delikleri bulunan yaklaşık 0,5mm kalınlığında olan paslanmaz ve sert bir metalden yapılmış, lam’a benzeyen boyutlara sahip plakadır. İnce ve sağlam bir iplikten geçirilmiş olan lifler, ipliğin iki ucubirlikte çekilerek deliğe geçirilir. Liflerin deliği kapatacak miktar da olması gereklidir. Liflerin deliği iki tarafında kalan kısımları, plaka yüzeyinden keskin bir jiletle, plaka yüzeyinden bir defada kesilir. Kesit bu şekilde veya üzerine bağlayıcı bir sıvı konup, lamelle kapatılarak, mikroskopta incelenir. Bu metot, enine kesitli fazla girintili çıkıntılı kimyasal lifle kaba ve karışık hayvansal liflerin enine kesitinde gayet iyi sonuç veren, pratik ve hızlı bir metottur.
El Mikrotomu ile Enine Kesit Alma
El mikrotomu, istenilen kalınlıkta kesit almaya imkân veren basit bir alettir. El mikrotomu ile kesit alabilmek için, mantar, mürver özü ve bir blok materyali üzerine blok edilen lifler, aletin özel yerine tespit edilir ve bir mikovida yardımı ile yukarı itilerek jilet veya özel keskin aletlerle kesilirler.
Hardy Mikrotomu ile Enine Kesit Alma
Alma Hardy mikrotomu, bir birinin içine geçen, iki metal plakadan ibarettir. Plakalardan birinde kesiti alınacak olan liflerin konumuna yarayan bir yarık bulunur, Kesit alabilmek için, yarığa iyice sıkıştırılmış olan lifler her taraftan keskin bir jiletle kesilir. İyi bir kesim yapılıp yapılmadığını anlamak için, lif demetinin kesim yeri kontrol edilir.
Bitkisel Liflerin Mikroskopta Boyuna ve Enine Görünümleri
Liflerin mikroskobik yapılarını incelenmesi, onlarının tanınmasında önemli bir yoldur. İplik, dokuma, örgü ve yüzeylerinin hangi lif veya liflerde yapıldığını anlamak için mikroskoptaki görünüşlerini inceleyerek kimyasal işleme gerek kalmadan mümkündür. Diğer yandan, mikronla ifade edilen kalınlıkta olan lifleri meydana getiren tabakalar ve bunlar yerleşim düzeni ancak mikroskopta incelenebilir.
Liflerin uzunluğuna ve enine kesit görünüşündeki tabakalarının farklılıkları veya benzerliklerini ancak mikroskopta incelenerek anlaşılabilir. Çoğu zaman benzer lifler için mikro kimya işlemleri gerekebilir.